انسان هنوز محتاج روایت است
در روزگاری که بسیاری از اهالی قلم از هجوم فضای مجازی و کوتاه‌شدن دامنهٔ توجه مخاطبان نگرانند و گاه مرثیهٔ مرگ کتاب را می‌خوانند، تجربهٔ نویسندگان متعهد این سرزمین روایتی دیگر دارد؛ روایتی که در آن همین فضای مجازی، به جای قاتل کتاب، به محمل تازه‌ای برای حیات ادبیات بدل شده است.
کتاب های سیده رقیه آذرنگ از ان دسته کتاب هایی است که در فضای حقیقی و‌مجازی طرفداران پروپاقرصی دادبه بهانه انتشار آخرین اثرش که روایتی از اولین بانوی شهید خرمشهر است و هم زمان با هفته کتاب و کتاب خوانی با او همکلام شدیم تا از فراز و نشیب زندگی این یار مهربان بیشتر آشنا شویم.
سه‌شنبه ۲۷ آبان ۱۴۰۴ - ۱۲:۴۹
کد خبر :
۳۵۳۸۷۹
فرایند تحقیق و پژوهش شما برای نگارش کتاب‌ها چگونه است؟
نخستین مرحله برای من همواره پژوهش است؛ چه پژوهش میدانی و چه کتابخانه‌ای. قبل از آغاز نوشتن، زمان قابل‌توجهی را صرف مطالعه، بررسی منابع، گفت‌وگو با افراد مرتبط و مشاهده‌ی دقیق می‌کنم. تلاش من آن است که فضای داستان و جزئیات آن بر پایه‌ی واقعیت و شناخت شکل بگیرد.
درباره کتاب «شهناز خانم» برایمان بگویید.
این کتاب روایتی مستند داستانی از زندگی اولین شهیده مقاومت خرمشهر شهناز حاجی‌شاه، بانویی مقاوم و از زنان فعال روزهای آغازین دفاع مقدس است. سعی کردم با زبانی روان و ساختاری جذاب، سیمای انسانی، اجتماعی و معنوی این بانوی شهید را برای مخاطب نوجوان و جوان بازآفرینی کنم.
کتاب در قالب چندین روایت داستانی، لحظه‌ها و بخش‌هایی از زندگی شهناز را بازتاب می‌دهد؛ از روحیه خدمت‌رسانی و همراهی او با مردم گرفته تا حضور پررنگش در روزهای ملتهب محاصره خرمشهر در دوران دفاع مقدس.
تصویری که کتاب ارائه می‌دهد، چهره بانویی است مؤمن، پرتلاش، مهربان و اثرگذار؛ زنی که نهایت، فداکاری و ایمان او را به مقام شهادت رساند.
این کتاب که در مجموعه «قهرمان من» و توسط نشر کتابک منتشر شده، کوششی است برای معرفی یکی از زنان گمنام اما برجسته تاریخ معاصر و یادآوری نقش مهم و الهام‌بخش زنان در مقاومت و پایداری مردم ایران.
برای نوشتن این کتاب ها چگونه میان خلاقیت و ساختار در نوشتن تعادل برقرار می‌کنید؟
نوشتن برای من ترکیبی از نظم و انضباط است. در مرحله‌ی نخست، اجازه می‌دهم خلاقیت بی‌محدودیت جریان یابد. اما در مراحل بازنویسی، ساختار، نظم و منطق روایی را تقویت می‌کنم تا اثر انسجام لازم را پیدا کند. این دو مرحله مکمل یکدیگرند.
از دیدگاه شما، عوامل موفقیت یک کتاب چیست؟
به باور من، مهم‌ترین عامل، صداقت اثر است؛ صداقتی که هم در قلم نویسنده نمود دارد و هم در نحوه روایت. کتابی که با اخلاص نوشته شده باشد، با خواننده ارتباط برقرار می‌کند. باقی عوامل از جمله تبلیغ، فروش و...پس از این مرحله می‌آیند.
کدام نویسندگان یا آثار در مسیر حرفه‌ای شما تأثیرگذار بوده‌اند؟
من همواره از آثار نویسندگانی تأثیر گرفته‌ام که در نوشتن دغدغه‌مند بوده‌اند و نگاه انسان‌محور یا خلق یک قهرمان داشته‌اند. نام‌ها بسیارند؛ اما آنچه برای من اهمیت دارد این است که هر کتاب ارزشمند، چه ایرانی، چه غیرایرانی، می‌تواند مسیر فکری نویسنده را روشن‌تر کند.
چگونه عناصر فرهنگی و اجتماعی را در آثار خود لحاظ می‌کنید؟
فرهنگ و اجتماع برای من امری بیرونی و تزئینی نیست. این عناصر در شخصیت‌ها، دیالوگ‌ها و حتی موقعیت‌ها حضور دارند و بخش طبیعی جهان‌بینی اثر را تشکیل می‌دهند. تنها کافی است با دقت به زندگی اطراف گوش سپرد و خیلی ملموس در کتاب ارائه داد.
نظر شما درباره تأثیر فضای دیجیتال و شبکه‌های اجتماعی بر ادبیات چیست؟
فضای دیجیتال بی‌تردید بر شیوه خواندن و نوشتن اثر گذاشته است. سرعت و تنوع محتوا افزایش یافته، اما عمق مطالعه کاهش پیدا کرده است. با این حال، این فضا می‌تواند فرصتی برای دسترسی گسترده‌تر به ادبیات و معرفی نویسندگان تازه باشد، مشروط بر اینکه اصالت ادبیات حفظ شود.
تجربه شما در نوشتن در ژانرهای مختلف از جمله اجتماعی و فانتزی چگونه بوده است؟
فضاهای روایی مختلف برای من دریچه‌های متفاوتی به جهان‌اند. ادبیات اجتماعی مرا در دل واقعیت و دغدغه‌های انضمامی قرار می‌دهد؛ در حالی‌که فانتزی امکان تجربه‌ی لایه‌های خیال را فراهم می‌کند. هر دو برایم ارزشمند و الهام‌بخش بوده‌اند.
به نظر شما، دلیل کاهش میزان مطالعه در جامعه چیست؟
سبک زندگی امروز با شتاب و تراکم فعالیت‌ها همراه است. انسان معاصر زمان مکث و تأمل را از دست داده است، در حالی‌که کتابخوانی نیازمند زمان، آرامش و تمرکز است. همین امر موجب کاهش مطالعه شده است. چه راهکارهایی برای تقویت عادت مطالعه در نسل جوان پیشنهاد می‌کنید؟
مهم‌ترین اصل، ایجاد جذابیت و انتخاب آثار مناسب سن و علاقه‌ی مخاطب است. تحمیل مطالعه نتیجه‌ای ندارد. معرفی کتاب‌های متناسب و ایجاد تجربه‌های خوشایند از مواجهه با متن می‌تواند نوجوانان را به مطالعه علاقه‌مند کند.
آیا استفاده از ابزارهای دیجیتال می‌تواند به ترویج کتابخوانی کمک کند؟
بله، ابزارهای دیجیتال می‌توانند مکمل مؤثری باشند. تولید محتوای کوتاه، پادکست‌های معرفی کتاب، گفت‌وگوهای آنلاین و حتی کتاب‌های صوتی می‌توانند نسل جدید را به سمت مطالعه سوق دهند.
چگونه می‌توان محتوای ادبی را با رسانه‌های جدید ترکیب کرد تا جذاب‌تر شود؟
پاسخ در حفظ جوهره‌ی ادبیات نهفته است. محتوای ادبی می‌تواند با تصویر، موسیقی، فناوری‌های تعاملی یا پلتفرم‌های دیجیتال همراه شود، اما باید مراقب بود که عمق و پیام اثر قربانی شکل ارائه نشود.
آیا تجربه‌ای داشته‌اید که مخاطبان از طریق فضای مجازی به کتابخوانی علاقه‌مند شده باشند؟
بله، بارها پیام‌هایی دریافت کرده‌ام که نشان می‌دهد خوانندگان پس از دیدن محتوای مرتبط با کتاب در فضای مجازی، به مطالعه‌ی اثر ترغیب شده‌اند. این بازخوردها برای من بسیار ارزشمند است.
به طور مثال یکی از کتاب هایم که توسط ناشر خارجی ترجمه و منتشر شده افراد زیادی از آن کشورها از طریق فضای مجازی با من ارتباط گرفتند و پیام هایی از اشتیاقشان نسبت به کتاب را به من اطلاع دادند.
آینده ادبیات را در جهان دیجیتال چگونه می‌بینید؟
اگرچه شکل مصرف محتوا تغییر کرده است، اما نیاز انسان به روایت، همیشگی است. کتاب ممکن است اندازه یا قالبش عوض شود، اما ادبیات باقی خواهد ماند. من به بازگشت و تقویت مطالعه در قالب‌های تازه امیدوارم.
لینک کوتاه
